Oturur bengü taşlara adımızı vururduk
Böyle sert değildi kayalar
Dönence denilince aklıma bir Barış Manço'nun şarkısı bir de Dilaver Cebeci'nin şiiri gelir. İkisi de birbirinden güzel eserlerdir. Dilaver Cebeci'nin şiirinin sözleri şöyle:
Gökten firuze yağardı hep yollara düşerdik…
..
Hani kısrak memelerinden ufukları sağardık
Esrik dolunaylar öperdi çekik gözlerimizden
Gökten firuze yağardı hep yollara düşerdik
Böyle kirli değildi maviler
Denizler böyle soluksuz…
Topla çadırları apakayım burdan gidelim…
Bir divane kirmene sarardık sonsuz mesafeleri
Alp eren dağlara yaslanırdık korkulardan âzâde
Uçmaktan ırmaklar gelir çimerdik sularında
Önce kubbeler yıkıldı üstümüze
Gökler çökecek birazdan…
Eğerle atları apakayım burdan gidelim.
Sallanır dururdu güneş bir tuğun saçaklarında
Göğçek ormanlarda göğerirdi sevdamız
Oturur bengü taşlara adımızı vururduk
Böyle sert değildi kayalar
Uçurumlar böyle dipsiz…
Giyindir çocukları apakayım burdan gidelim
Bir yaz gecesinde çıkalım samanyoluna
Ata bergüzerı yıldızlara konalım
Bir ince yağmur yağsın uyansın kervansaraylar
Böyle ürkek değildi bakışların
Kirpiklerin böyle ıslak…
Haydi sil gözlerini apakayım burdan gidelim…
Barış Manço'nun Dönence'si ise:
Sözleri:
dün çoktan döndü buralarda
ve ben simsiyah bir gecenin koynunda yapayalnız bekliyorum
duyuyorum, görüyorum bir gün gelecek dönence biliyorum
simsiyah gecenin koynundayım yapayalnız
uzaklarda bir yerlerde güneşler doğuyor
görüyorum dönence
kupkuru bir ağacın dalıyım yapayalnız
uzaklarda bir yerlerde bir şeyler kök salıyor
biliyorum dönence
çatlamış dudağımda ne bir ses ne bir nefes
uzaklarda bir yerlerde türküler söyleniyor
duyuyorum dönence
simsiyah gecenin koynundayım yapayalnız
uzaklarda bir yerlerde güneşler doğuyor
görüyorum dönence
kupkuru bir ağacın dalıyım yapayalnız
uzaklarda bir yerlerde bir şeyler kök salıyor
biliyorum dönence
çatlamış dudağımda ne bir ses ne bir nefes
uzaklarda bir yerlerde türküler söyleniyor
duyuyorum dönence
duyuyorum biliyorum görüyorum dönence
dönence gün dönende dönence
bir gün gelecek dönence biliyorum
Dilaver Cebeci'nin Sitare adlı şiiri de bu iki eserin üstüne güzel gider diye düşünüyorum. İsteyenler bu bağlantıyı takip ederek şiire ulaşabilirler: http://www.antoloji.com/sitare-siiri/
Göydə uçan quşlara bax,
hərəsi öz kefində.
Kefində ol, səni Allah
sağ saxladı bu gün də.
Başında ölüm havası
yaşamaq xoşdu, sevin.
Sinəndəki quş yuvası
hələ ki, boşdu, sevin.
Hələ ki, Allah göydədi,
bir quşun qanadında.
Sən Allahın yadındasan,
Allah sənin yadında.
Allah kimi təksən, sevin,
tənhasan Allah kimi.
Səni alıb-satan olmaz,
bahasan Allah kimi.
Ümidin yox dar ayaqda
bir Allah bəndəsinə.
Üz tutub get
lap uzaqdan gələn bayquş səsinə.
Səs ver o bayquşun səsinə sən də,
sən də səs ver o yazığa, sevinsin
O da yalquzaqdı quşlar içində,
özü kimi yalquzağa sevinsin.
Eləcə, ulayın ağız-ağıza,
Allah səsinizi eşitdi bəlkə.
Sizə göy üzündən mələk donunda
bir dost da, sirdaş da düşürtdü bəlkə.
Bəlkə özü düşdü, ay işığında
sizə dost olmağa, sirdaş olmağa.
O tənha bayquşa “bacımsan” deyib,
tənha yalquzağa qardaş olmağa.
Bir də qayıtmadı bu göy üzünə,
yer üzü Allaha xoş gəldi bəlkə.
Allahsız ovçular düşdü izinə,
ovçu gülləsinə tuş gəldi bəlkə.
...Sus, ulu yalquzaq, ulama bəsdi,
bəsdi, çək gözünü bu göydən daha.
Yaxşı ki, bir bulud aranı kəsdi,
yaxşı ki, çatmadı səsin Allaha...
Amma o yalquzağın səsi göydə Allaha çatmasa da, yerdə bəndələrinə çatmışdı.
Bütün kənd bir-birinə dəymişdi.Bu səhər o yalquzağın qorxusundan nə
qoyun-quzunu otlağa buraxmışdılar, nə uşaqları məktəbə buraxmışdılar.
Uşaqlar kefdəydi, amma qoyun-quzu acından mələşirdi.
Əjdər kişigilin həyətindəki ağappaq quzu da susmaq bilmirdi.
Ötən qış oğlu naxoşlayanda, Əjdər kişi bu quzunu üç qızdan sonra
tapdığı on üç yaşlı o uşağa qurban demişdi, boynuna da bir qırmızı lent
bağlayıb əhd eləmişdi ki, uşaq sağalan kimi bu quzunu kəsib
qonum-qonşuya paylasın. Amma sağalandan sonra, uşaq heç kəsi o quzuya
yaxın buraxmadı. Özü otardı, özü suvardı. Evdə qənd qalmırdı, hamısını o
quzuya yedizdirirdi.
Bu gün də, o ac quzuya quru-quru neçə
qənd yedizdirmişdisə, yazıq heyvan indi acından yox, susuzluğundan
mələyirdi. Tərs kimi, evdə içməli su da yox idi. Həyətin o başında,
çəpərin qırağıyla axan arxın bulanıq suyunusa bu uşaq ömründə o quzuya
içirtməzdi. Odur ki, yavaşca çəpərin qapısını açıb quzunu həyətdən
çıxartdı.
Əjdər kişigilin evi kəndin ayağında, çayın qırağındaydı. Amma bu uşaq o çayın suyunu da bu quzuya layiq bilmirdi.
Aşağıda dumduru bir bulaq vardı. Getdilər, o bulağın suyundan
əvvəlcə quzu içdi, sonra uşaq özü içdi və başını qaldıranda uşağı
titrətmə tutdu.
Canavar onların beşcə addımlığında dayanmışdı, baxırdı.
Ay Allah bəndəsi, nə qorxacaqsan,
Qorxudan titrəmə, gözümə dik bax.
Sən –
on üç yaşında dəcəl uşaqsan,
Mən – on üç yaşında qoca yalquzaq.
Bir gündə göz açdıq dünyaya bəlkə,
Göz açıb dünyanı nə gündə gördük?
Düşdü üstümüzə
bir sirli kölgə,
Allahı başımız üstündə gördük.
Onun kölgəsindənecə yaşadıq?
Üz tutub Allahdan soruşaq, desin.
Ay Allah bəndəsi, biz ki yaşıdıq,
Niyə mən qocayam, sən uşaq?..
Desin.
Bir tale, bir bəxt var hərədən ötrü,
Bəxtin də oyanan, yatan vaxtı var.
Yoxsa ayrı vaxt var hərədən ötrü;
Canvar vaxtı var,adam vaxtı var?!
Göydən damla-damla yağan yağışmı?
Buluddan vaxt damır –
yaxşı bax göyə.
Niyə quşun vaxtı quş kimi uçmur,
Qarğalar üç yüz il yaşayır –
niyə?!
Bu çay da haçandı axır beləcə,
Ayları, illəri axıdır, axır.
Bu tayı gündüzdü, o tayı gecə,
Ortada bir uzun yuxudu, yuxu.
Biz də yuxudayıq bəlkə, ay uşaq,
Ayılsaq, görmərik bir-birimizi.
Mən ki, sənə dəyib-toxunmamışam,
Görən hardan gəlir
bu qan iyisi?!
Qorxma, sil burnundan açılan qanı,
Mən alan deyiləm canını, qorxma.
Dünyanın o gözəl, dadlı heyvanı
Gör necə kəsdirib yanını, qorxma.
Bir dön böyründəki o quzuya bax,
Baxışı bir ürkək qız baxışıdı.
Onsuz da, böyüyüb qoyun olacaq,
Elə quzu vaxtı ölsə yaxşıdı.
Ağlama, ay uşaq, tox tut özünü,
Pozma nahaq yerə kefini, kiri.
Dünya yaranandan
qurdla quzunun
Bir yerdə kəsilib kəbini, kiri.
Tanrı hər quzuya bir qurd göndərib,
Hər qurda bir quzu, –
haqq-hesab budu.
Bu cığal dünyada min ildən bəri
Bəlkə də, ən düzgün haqq-hesab budu.
Tanrı mənə yazıb
bu quzunu da,
Bəs səni qorxudan nədi, ay uşaq?
Sənin qorxun basıb
bu quzunu da,
Qorxudan qaçacaq dadı, ay uşaq.
Səni kişilikdən salar bu qorxu,
Ay kişi qırığı, axı yazıqsan.
Hələ qabaqdadı ömrünün çoxu,
Yeri get, dərsini oxu, yazıqsan.
Sən də belə qorxma ölümdən, quzu,
İnan dünyagörmüş bu yalquzağa.
Canın qurtaracaq zülümdən, quzu,
Bıçaq görməyəcək boğazın daha.
Onsuz da, hamıya bir can verilib,
Canı verən kimdi?
Canı alan kim?!
Sənin ölüm hökmün çoxdan verilib;
Boynuna qırmızı lent bağlanan gün.
Bilirəm, o evdə əzizlənirsən,
Hamı sevə-sevə aldadır səni.
Sənə öz ovcundan
qənd yedizdirən
Bu dəcəl uşaqdı cəlladın sənin.
Səni bu uşağa qurban deyiblər,
Mələ!.. vaxtın daha tamamdı, quzu.
Bu gün bu uşağın yolunda əgər
Qanın axacaqsa –
halaldı, quzu.
Amma nə qəşəngsən, ay canıyanmış,
Heç sənə baxmaqdan doymaq da olmur.
Həm ağzım, həm də ki, gözüm sulanmış,
Neyləyim, heç sənə qıymaq da olmur.
Sənə baxa-baxa içim yumşalır,
Elə bil ağzımda dişim yumşalır.
Qorxuram –
büsbütün yumşalam belə;
Heç yeyə bilməyəm indi mən səni.
Qorxuram –
buraxam əlimdən səni,
Bu gecə sübhəcən ac qalam belə.
…Nə oldu, ay uşaq, güldü sifətin?
Sən də sevindinmi, ay gözəl quzu?
Yox!.. Çətin ac qallam mən bu gün –çətin,
Yeri get, ay uşaq!
Bəri gəl, quzu!..
Amma o quzunun addım atmağa heyi nə gəzirdi?
O yazığı bu uşaqdan da betər titrətmə tutmuşdu, bir topa ağ bulud
kimi durduğu yerdəcə yırğalanırdı. Birdən o ağ buludun üstündə elə bil
ildırım çaxdı, canavar atılıb o quzunu boğazlayanda uşaq yerindən qopdu,
ağlaya-ağlaya evlərinə sarı götürüldü:
- Vay dədə!.. Vay dədəəə!..
Bayaq bu uşaq o quzunu həyətdən çıxaranda evdə heç kim xəbər
tutmamışdı. Amma indi onun hönkürtüsünə evdəkilərin hamısı bayıra
tökülüşdü. Və uşaq barmağıyla gözünün yaşını silib, elə həmin barmağını
da aşağıya, bulağa sarı tuşladı:
- Canavar quzunu…
Amma sözünü bitirə bilmədi, yenə ağlamağa başladı.
Əjdər kişi tez girdi evə, divardan asdığı qoşalülə tüfəngini götürdü, cumdu bulağa sarı.
Bulağın yan-yörəsindəki daşların üstündə qan ləkəsi vardı. Quzunun
boynundakı lent də qopub yerə düşmüşdü. O qırmızı lent Əjdər kişinin
balaca qızının idi. O lenti görəndə Əjdər kişi yaman pərt oldu; elə bil
canavar quzunu yox, onun doğma qızını qaçırtmışdı.
Əjdər kişi üzünü uzaqda görünən meşəyə sarı tutub var səsiylə qışqırdı:
- Oğğraaşş!..
Amma ürəyi bununla soyumadı, çaxmağı çəkib qoşalülənin iki gülləsini də göyə boşaltdı.
O yalquzaq qaça-qaça meşəyə çataçatdaydı. Güllə səsini eşidib
dayandı. Dişlərini aralayıb quzunun boğazını buraxdı; quzu şappıltıyla
yerə düşdü. O yalquzaq bir ayağını ölü quzunun üstünə qoyub başını
arxaya çevirdi və uzun-uzadı uladı:
- Uuuuu!..
Əjdər kişi uzaqdan-uzağa o yalquzağın səsini eşitdi.O səsdə bir qəribə
hədə vardı; Əjdər kişinin özünə də, tüfənginə, gülləsinə də…
Və Əjdər kişi başa düşdü ki, o yalquzaq bu tərəflərə bir də gələcək.
Mütləq gələcək!Evə qayıdan kimi tüfəngi doldurub divardan asdı və
arxayınca yerinə girib yatdı…
Arxayın yat –
tüfəng durub yerində,
Tüfəngə arxayın olub
yatır bu ev-eşik də.
Tüfəng yaman vəfalıdı –
itdən, atdan vəfalı.
Çox evladdan vəfalı,
çox arvaddan vəfalı.
Allahdan qorxmayan kafir
bu tüfəngdən qorxmazmi?
Koroğlunu yıxan tüfəng
canavarı yıxmazmı?
Yıxar!.. Yıxar!..
bu isti yay gecəsində
rahat yat,
bu tüfəngin kölgəsində
rahat yat.
Ulduzlarla dolub indi
yerin-göyün arası,
Yatır o tox yalquzaq da
gecənin bu anında,
Çıxır çıxır canındaki
yorğunluğu, ağrısı,
Amma bütün hirsi, kini
canındadı, canında.
Hanı sənin
Hirsin, kinin?
bu tüfəngin içində.
Bu tüfəngin içindədi
sənin bütün gücün də.
Səcdə qıl bu tüfəngə sən,
Uca tut onu din kimi.
Bu tüfəngin içindəsən
Çıraq içində cin kimi.
Səni sevən –
sevsin onu,
Bəndən də artıq istəsin.
Balaların “can” deyib
Bu tüfəngi əzizləsin.
Nə olsun ki, canı yoxdur,
Quru dəmirdi, taxtadı.
Onu ana doğmasa da,
Körpə kimi qundaqdadı.
Bəlkə böyüyəcək hələ,
yüz oyundan çıxacaq.
Qundağı –
kök atıb batacaq yerə,
Lüləsi –
boy atıb damdan çıxacaq.
Ötüb bütün ağacları,
Qalxacaq göyə sarı.
Uşaq kimi dırmaşıb bu yaşında
o tüfəngin başından
baxacaqsan
Yaxını –uzağı
gözdən keçirib
Sən o yalquzağı axtaracaqsan.
Və birdən
lap aşağıda,
bu tüfəngin dibində
ulayacaq o yalquzaq,
Diksinizb az qala qıxılacaqsan.
Gör necə ulayır
bu qurd oğlu qurd,
Deyəsən yenə də acıb ulayır.
Bir dərin dərə kimi
ağzını açıb ulayır.
O dərənin dibində
bəs o cür ağaran nədi?
Səni mələyə-mələyə
köməyə çağıran nədi?
Fikir vermə -
mələdikcə qoy mələsin o quzu.
Səni aldadır eləcə
həzin-həzin o quzu.
İlan dili çıxartsa da,
inanma, yalandı daha.
Bu qurd da, o quzu da,
ikisi də bir candı daha.
Yıxılsan, elə bilmə ki,
qurd özü udacaq səni.
Yox, bu qurdun qarnındakı
o quzu udacaq səni...
Gecə yarısı Əjdər kişi diksinib oyandı.
Yuxuda nə görmüşdüsə qarnına sancı dolmuşdu. Ayaqyolu həyətin o
başında, arxın qırağındaydı. Gündə azı üç dəfə getdiyi o yolu qaranlıqda
yuxulu-yuxulu addımladı. Aftafa boş idi. Götürdü. Elə əyilib arxın
suyundan doldurmaq istəyirdi ki, yerində quruyub qaldı.
Arxın o tərəfindəki yastı çəpərin arxasından ona qaranlıqda işım-işım işıldayan bir cüt göz zillənmişdi.
Əjdər kişi aftafadakı suyun axıb şalvarının balağından damcıladığını
hiss elədi. Amma aftafanı deyəsən axı hələ doldurmamışdı.
Tfu!..
Yaxşı ki, bu biyabırçılığı qaranlıqda görən yox idi. Necə yəni yox idi? Bəs ona zillənən o bir cüt göz nə idi?!
Əjdər kişi əlindəki aftafanın lüləyini o bir cüt gözün düz ortasına tuşlayıb:
-Rədd ol!... – dedi.
Və qəflətən qulağına o qaranlıqdan bir qəribə gülüş səsi gəldi. Əgər
canavar deyilən məxluq gülməyi bacarırdısa, heç şübhəsiz ki, bu canavar
gülüşüydü.
Sonra o bir cüt göz qaranlıqda necə peyda
olmuşdusa, eləcə də yoxa çıxdı. Ancaq o gülüş səsi hələ də bir xeylək
Əjdər kişinin qulağından çəkilmədi.
Ayaqyoluna dəydi, çıxdı,
getdi evə sarı, amma qapını açıb içəri girmədi. Elə qapının böyründə,
divarın dibindəcə çömbəlib oturdu, kürəyini divara söykəyib fikrə getdi;
doğrudanmı, indicə qaranlıqda işıldayıb onu qorxudan bir cüt canavar
gözləriydi? Yoxsa onu qara basırdı? Doğrusunu bir Allah bilir, amma
şalvarının balağı hələ də nəm idi, qurumamışdı...
Eləcə fikirləşə-fikirləşə Əjdər kişini yuxu apardı. Və səhər hava işıqlananda onu yuxudan bayırda qopan səs-küy oyatdı.
İtlər hürüşdü, adamlar çığırışdı:-Kəndə canavar girib, canavar!.. Qoymayın, qaçdı!..Yolunu kəsin, vurun, öldürün!..
Sonra bir-iki güllə səsi eşidildi.
Və Əjdər kişi güllə kimi yerindən atıldı, evə cumub tüfəngini
götürdü, qaça-qaça küçəyə çıxıb o canavarı qovan adamlara qoşuldu.
O adamlardan da qabaqda hürə-hürə itlər yüyürürdü.
Amma Əjdər kişi ha boylandısa, o canavarın özünü görə bilmədi....
Əslində, o canavar özü də bu dəqiqə heç onu qovanları görmürdü.
Kəndin içiynən arxasına baxmadan qaçırdı və arxadan onu qovan adamların
söyüşünü, onu qovan itlərin hürüşünü eşidirdi...
Qovur, qovur səni bu it sürüsü,
Bu qorxaq itlər
inigid sürüsü.
Ağızları
köpüklənə- köpüklənə,
Bir-birinə güvənib
ürəklənə ürəklənə
qovur səni bu itlər.
Qaçırsan, dişini sıxıb dişinə,
hara dönsən –
yolu kəsir it səsi.
Qarışır it hürüşünə
güllə səsi, fit səsi.
Dəyib bir-birinə evlər, həyətlər
bu nə qovhaqovdu, nə vurhavurdu?
Gör necə qudurub it oğlu itlər,
qovur küçə-küçə qurd oğlu qurdu.
Ölüncə qab dibi yalayanların
sən bir hirsinə bax, hikkəsinə bax.
Qapılarda quyruq bulayanların
qabağından qaçmaq zülümdü, Allah!
Bəs niyə qaçırsan?!
Ayaq saxla sən,
Yeri bu həyasız sürünün üstə.
Yüz itdən birini
qorxuda bilsən,
Yüz qorxu gələcək
birinin üstə.
Qorxudan qorxu doğacaq,
qorxu küçükləyəcək.
Zəhmin basan bu itlərin
çoxu küçükləyəcək.
Bu kəndin hər döngəsinə,
dalanına dolacaq,
Səni qovan adamların
canına dolacaq
o qara qorxu;
Gözlərinin giləsi
böyüyəcək qorxudan,
Tüfənglərin lüləsi
əyiləcək qorxudan –
güllələr yan keçəcək.
Hamı, hamı o qorxudan keçəcək.
...Bu kəndi bürüyən nədi?
sənin qorxundu, qorxun!
Arxanca yüyürən nədi?
sənin qorxundu, qorxun.
Səni qovan öz qorxundu,
arxanca düşüb gəlir.
Yüz-yüz gözdə, ürəkdə
böyüyüb, şişib gəlir.
O qorxunun qabağında
sən balaca balasan.
O qorxudan can qurtarıb
axı hara qaçasan?!
Axı harda gizlənəsən,
hansı kolun dalında?
Yarpaqları tir-tir əsir
səni görən kolun da.
Sən qaçdıqca –
ayağının altdan qaçır
daşlar qorxu içində.
Səni görüb –
hürküb uçur
quşlar qorxu içində.
O qorxudan qaçıb bəlkə
bu gecənin rəngi də.
Bax, hava da işıqlanıb,
çalır məktəb zəngi də.
Günəş qalxıb gör haracan,
hər yan işıq içində.
Dörd bir tərəf ölüm saçan
bir yaraşıq içində.
Ölüm saçır –
çiçəklərin
ətri də, qoxusu da.
Ölüm saçır –
şırıltıyla
çaydan axan o su da.
Gör bu kənddən səndən ötrü
neçə tüfəng saxlanıb.
Güllələri sığallanıb,
çaxmaqlar yağlanıb.
Xatalı bütün yollar;
bağ yolu, bostan yolu,
Açıq qalan bircə yol var;
o da, qəbridtan yolu.
Ora üz tut, ora yüyür,
Üz tut qəbrə-gora, yüyür!..
...Ölümdən gizlənməyə,
Ölümü gözləməyə
ordan yaxşı yer hanı?!..
O yalquzaq yüyürə- yüyürə qəflətən səmtini dəyişib qəbristanlığa üz
tutanda onu qovanlar çaşdılar. Bütün yolları kəsmişdilər, amma bu kənddə
hamının gec-tez gedəcəyi bir qəbristanlıq yolu yadlarından çıxmışdı.
Qəbristanlığı dörd tərəfdən hasara almışdılar. Ancaq darvazası açıq
idi. O yalquzaq bir göz qırpıminda özünü darvazadan içəri atıb hasarın
dalında gözdən itdi.
Amma onu qovanlar darvazadan içəri
keçmədilər. İtləri də qəbristanlığa buraxmadılar. Çünki o itlər bu
adamlara lap canlarını qurban eləsəydilər də, yenə mundar idilər. Amma o
yalquzaq bu adamların lap canını alsaydı da, yenə mundar deyildi.
İtlər səs-səsə verib hürüşürdülər. Əli tüfəngli kişilər dirmaşıb
hasarın üstdən içəri boylandılar; ancaq irili- xırdalı baş daşlarının
arasında o yalquzaq gözə dəymirdi.
O baş daşlarına neçə-neçə
doğma, əziz adamın şəkli vurulmuşdu. Amma bu kişilər indi o şəkillərə
heç gözlərinin ucu ucuynan da baxmırdılar. Bəlkə də, o şəkilləri görüb
kövrəlməkdən, yumşalmaqdan, sayıqlığı itirib o yalquzağı əldən
çıxartmaqdan qorxurdular.
...O yalquzaq bu qəbristandakı ən
hündür baş daşının arxasında gizlənmişdi və gözlərini iri-iri açıb
heyrətdən dörd tərəfə baxırdi...
Burda dörd tərəfim baş daşlarıdı,
çaşdım o daşları görəndə, Allah.
Bu ətdən, sümükdən yaratdıqların
yoxsa daşa dönür öləndə, Allah?
Diş kimi torpağa batıb bu daşlar,
yoxsa diş çıxarıb bu torpaq belə?
Yoxsa bircə-bircə dadıb bu daşlar
axırda hamını udacaq belə?
Mənə bu daşlardan neçə göz baxır,
gör necə kinlidi baxışları da.
Elə bil indicə yerindən qopub
üstümə cumacaq baş daşları da.
Hələ göz-göz olub hasarın üstdən
içəri boylanan tüfənglərə bax,
Hələ hürə-hürə hasar dalında
özünü dağıdan köpəklərə bax.
O qara tüfənglər, qara köpəklər
gör necə susayıb qanıma, Allah.
Könlünə qurd əti düşüb itlərin,
itlər tamah salıb canıma, Allah.
Yox, mənim canıma it dişi batmaz,
o mundar itlərə yem olmaram mən.
Əcəlim bir itin ağzındadırsa,
onda bu dünyada MƏN olmaram mən.
Yox, mənim qismətim güllədi, güllə, -
indi bir quş kimi yatır yuvada.
İlahi, o quşu üstümə göndər
atılıb tutaram onu havada.
Qoy saman təpsinlər dərimə -
saman.
Canımdakı hər ağrının, acının,
Hirsin, kinin, acığın yerinə -
saman.
Parçalayıb yediyim hər qoyunun,
Içdiyim bulaq suyunun yerinə -
saman.
Sonra ya bir evdə, ya bir sinifdə
bir qurd heykəlitək qoysunlar məni.
Uşaqlar oynasın dörd bir tərəfdə,
hərdən çırtma vurub döysünlər məni.
Hərdən sığal çəksin belimə qızlar,
qızımın bir ilıq qız nəfəsinə.
Çıxmış gözlərimin yerinə qızlar
bir cüt muncuq taxsın göz əvəzinə.
Baxsın dörd tərəfə
muncuq gözlərim,
Gecə də, gündüz də açıq gözlərim.
Baxsın –
gözlərimdən heç nə qaçmasın,
Ən gizli sirləri bilim beləcə.
Ən fağır oğlanın, utancaq qızın
Xəlvət öpüşünü görüm beləcə.
Beləcə, dərs alım –
bir sevgi dərsi,
Unudum pisliyi, yamanlığı da.
Xış-xış xışıldasın, tel-tel cücərsin
İçimin qupquru samanlığı da.
Otları upuzun, yupyumşaq çəmən –
orda qurdla quzu gəzsin yanaşı.
Bütün sevənlərə o çəməndə mən
yer verim –
hamısı gəzsin yanaşı.
Gəzin! Verdim sizə, verdim cənnəti!..
Yox, cənnət deyilsə -
bu çəmən nədi?..
...Qıraqda deyil ki qurdun cənnəti,
Qurdun cənnəti də
öz içindədi...
Mənim içimdədi cənnətim, Allah,
tez ol, yetir məni o cənnətə sən.
Özün al canımı, bu sabah-sabah,
özün ötür məni o cənnətə sən...
O yalquzaq gizləndiyi baş daşının arxasından sıçrayıb çıxanda Əjdər
kişinin gülləsi onu havada haxladı. Özü də, düz alnının ortasından dəyib
bir göz qıröımında canını aldı. Sonra dörd tərəfdən atılan güllələr
onun cansız bədənini deşik-deşik eləyib yerə mismarladı.
O yalquzaq qəbristanlığın ortasında üzüqoylu düşüb qalmışdı.
Amma heç kəs ona yaxınlaşmağa ürək eləmirdi.
Əjdər kişi hamıdan ürəkli çıxdı, gəldi, üstdən aşağı o yalquzağın deşik-deşik olmuş bədəninə baxıb başını buladı:
-Heyif!.. – dedi, -Dərisi zay oldu...
Sonra ayağıyla vurub o yalquzağı arxası üstə çevirdi.
O yalquzağın şüşə kimi donuq gözləri açıq idi. O ölü gözlər altdan
yuxarı düz Əjdər kişinin üzünə baxırdı və o gözlərdə qəribə, kinayəli
təbəssüm vardı.
Əjdər kişi tez əyilib bir cüt barmağıyla o
yalquzağın gözlərini qapadı. Sonra üzünü hələ də darvazanın ağzında
durub içəri girməyə ürək eləməyən əli tüfəngli kişilərə tutdu:
-Aparıb bunu basdırarsız. – dedi, - Özü də kənddən uzaqda basdırarsız... Çalasını da lap dərin qazın!..
Və ağır-ağır yeriyib qəbristanlıqdan çıxdı, hələ də darvazanın ağzında hürüşən itlərin böyründən keçib evinə sarı getdi...
Dinlenilmesi gereken Türk Sanat Musikisi örneklerinden. Rindlerin Akşamını Münip Utandı'nın
sesinden dinleyelim.
Sözler ise:
Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç
Cihana bir daha gelmek hayal edilse bile Avunmak istemeyiz böyle bir teselli ile
Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan Ve arkasında güneş doğmayan büyük kapıdan
Geçince başlayacak bitmeyen sûkunlu gece Guruba karşı bu son bahçelerde keyfince
Ya şevk içinde harap ol ya aşk içinde gönül Ya lale açmalıdır göğsümüzde yahut gül
Rindlerin Ölümünü ise büyük usta Münir Nureddin Selçuk'dan dinleyelim.
Hafız’ın kabri olan bahçede bir gül varmış;
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle,
Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış
Eski Şiraz’ı hayal ettiren âhengiyle.
Ölüm âsude bahar ülkesidir bir rinde;
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter.
Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter.
Yahya Kemal'den bu kadar paylaşmışken onun efsane Düşünce adlı şiirini de paylaşmamak olmaz.
Ülfet belâlı şey, fakat uzlet sıkıntılı,
Bilmem nasıl geçirmeliyim son beş on yılı?
İnsanlar anlaşıldı. Cihânın da sırrı yok,
Kalsaydı terkeşimde bugün tek bir altın ok
En tatlı bir hayâl için atmazdım ufkuma.
Dalsın yakında gözlerim artık son uykuma!
"Yalnız duyan yaşar" sözü, derler ki, doğrudur
"Yalnız duyan çeker" derim, en doğru söz budur.
Gördüm ve anladım yaşamak mâcerâsını,
Bâkiyse rûh eğer dilemezdim bekasını.
Hulyâsı kalmayınca hayâtın ne zevki var?
Bitsin, hayırlısıyla, bu beyhûde sonbahar!
Ölmek değildir ömrümüzün en fecî işi,
Müşkül budur ki ölmeden evvel ölür kişi.
İsmayil Şıxlı'nın kitabı Deli Kür'den uyarlanmış olan filmin, ünlü bestekar Cahangir Cahangirov tarafından bestelenmiş şarkısı Ana Kür. İfa eden Gülaga Memmedov.
Sözleri de şöyle:
Ana Kür, yaşa, Kür.
Bir gəlinsən yatağında,
Təbiətin qucağında,
Nazənin Kür, gözəl Kür.
Həyatına bağlısan bu vətənimin.
Sən nəfəsi, odusan can gülşənimin.
Keçmişimin bu günümün aynasısan.
Bu dünyada sən arzular dünyasısan.
Sənsən həyatım mənim,
Dərdim, dərmanım mənim.
Mavi dastan Kür.
Sahilləri gülüstan Kür
İsteyenler filmi youtube'da bulabilir ve izleyebilir.
Yüz yıla yakın zamân, bin yıl gibi geçti. Lâkin bilmedik, ne zamân, böyle geçti. Bekle, geleceğiz, diyenler, bizden geçti. Zamân mı geçti, yoksa kardeş vaz mı geçti?
Morgenland Festival oldukça güzel işler çıkarmış bir organizasyon.Youtube kanallarında ilginç çalışmalar var, tavsiye ederim. Paylaşacağım şarkı şu sözler ile başlıyor.
Asyanın öte ucunda, binlerce kilometre ötedeki insanları anlayabilmenin verdiği duygu gerçekten de paha biçilemez. Dili bir, kökü bir, töresi bir kardeşlerimiz hep aklımızın bir köşesinde.
Yüz yıla yakın zamân, bin yıl gibi geçti. Lâkin bilmedik, ne zamân, böyle geçti. Bekle, geleceğiz, diyenler, bizden geçti. Zamân mı geçti, yoksa kardeş vaz mı geçti?
Rahmetli Cem Karaca'nın hakkını vererek, kükreyerek, isyan ederek söylediği Kerkük türküsü.
Yüz yıla yakın zamân, bin yıl gibi geçti. Lâkin bilmedik, ne zamân, böyle geçti. Bekle, geleceğiz, diyenler, bizden geçti. Zamân mı geçti, yoksa kardeş vaz mı geçti?
Karadeniz'in öte tarafında her yönüyle Anadolu'dan ve bizden bir parça olan Kırım. Kırım'ı, Kerkük'ü, Doğu Türkistan'ı unutanlar utansınlar.
